NFT giúp bảo chứng quyền sở hữu tác phẩm nghệ thuật: Xu hướng số hóa giá trị sáng tạo

NFT đang dần trở thành công cụ xác nhận quyền sở hữu tác phẩm nghệ thuật trong không gian số, mở ra hướng đi mới cho ngành văn hóa và sáng tạo Việt Nam. Tuy nhiên, cùng với tiềm năng thương mại hóa, công nghệ này cũng đối mặt với thách thức về bảo mật, pháp lý và nhận thức người dùng.

Để NFT thực sự phát huy giá trị và bảo chứng quyền sở hữu tác phẩm nghệ thuật, thị trường cần chuẩn hóa ứng dụng blockchain và nâng cao nhận thức của người dùng.

NFT – Công cụ xác nhận quyền sở hữu tác phẩm nghệ thuật trong kỷ nguyên số

NFT (Non-Fungible Token) là tài sản kỹ thuật số được mã hóa trên blockchain, giúp xác định quyền sở hữu duy nhất cho từng tác phẩm. Trong lĩnh vực nghệ thuật, NFT cho phép người sáng tạo gắn dấu xác thực cho tranh, nhạc, video hay bất kỳ sản phẩm số nào tương tự “chứng nhận gốc” của tác phẩm.

Nhờ đặc tính minh bạch và không thể sao chép, NFT đang góp phần định hình lại cách nghệ thuật được sở hữu, lưu trữ và giao dịch toàn cầu.

Rủi ro bảo mật và những vụ tấn công chấn động thị trường NFT

Dù mang lại lợi ích rõ ràng, NFT vẫn đối mặt với nguy cơ bị chiếm đoạt thông qua hack hoặc lừa đảo. Năm 2022, bộ sưu tập nổi tiếng Bored Ape Yacht Club bị tin tặc tấn công, đánh cắp 10 NFT trị giá gần 14 triệu USD.

Theo ông Trần Quang Chiến, CEO CyStack, các vụ tấn công thường xảy ra do ba nguyên nhân chính:

• Người dùng bị mất private key (khóa cá nhân).
• Hợp đồng thông minh (smart contract) bị lỗi hoặc khai thác.
• Blockchain nền tảng bảo mật yếu, chưa được kiểm định.

Ông nhấn mạnh: “Người dùng cần thay đổi thói quen lưu trữ tài sản số, ưu tiên ví bảo mật cao và nền tảng blockchain uy tín để hạn chế rủi ro mất cắp NFT.”

Thách thức pháp lý – NFT vẫn trong “vùng xám” tại Việt Nam

Hiện nay, pháp luật Việt Nam chưa có quy định cụ thể về quyền sở hữu NFT. Việc chiếm đoạt NFT qua mạng chỉ bị xử lý hình sự nếu chứng minh được thiệt hại quy đổi ra tiền thật. Điều này khiến nhà sưu tầm và nghệ sĩ gặp khó khăn khi xảy ra tranh chấp.

Các chuyên gia cho rằng, cần sớm hoàn thiện khung pháp lý cho tài sản số, đặc biệt là NFT, để bảo vệ quyền lợi người dùng và tạo niềm tin cho thị trường.

NFT là cơ hội mới cho nghệ sĩ Việt và ngành công nghiệp văn hóa

Dù còn rào cản pháp lý, NFT đang mở ra hướng đi mới cho ngành nghệ thuật Việt Nam. Bà Nguyễn Thị Xuyến, Cố vấn Làng công nghệ TechArt, cho rằng NFT có thể giúp các tác phẩm nghệ thuật Việt được định giá đúng giá trị và tiếp cận khán giả quốc tế.

Khi được ứng dụng đúng cách, công nghệ blockchain sẽ trở thành “đòn bẩy” đưa văn hóa Việt ra thế giới từ hội họa, âm nhạc đến du lịch, đồng thời thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong lĩnh vực sáng tạo.

Bảo mật và xác thực bản quyền là chìa khóa

Để NFT giúp bảo chứng quyền sở hữu tác phẩm nghệ thuật, cần xây dựng hệ thống xác thực bản quyền minh bạch, kết hợp hợp đồng thông minh rõ ràng giúp người mua hiểu chính xác quyền mình nắm giữ (thương mại hóa, chuyển nhượng hay tái sao chép).

Song song đó, việc nâng cao nhận thức và kỹ năng bảo mật cá nhân là yếu tố sống còn, giúp người dùng an toàn trong kỷ nguyên tài sản số.

NFT đang tái định nghĩa khái niệm quyền sở hữu trong nghệ thuật, đưa giá trị sáng tạo truyền thống bước vào không gian số. Tuy nhiên, để công nghệ này phát huy tiềm năng, Việt Nam cần vừa đầu tư vào hạ tầng bảo mật, vừa xây dựng khung pháp lý rõ ràng cho tài sản số, đặt nền móng cho một nền công nghiệp văn hóa số minh bạch, bền vững và sáng tạo.