Có thể hack Blockchain không? Sự thật đằng sau “bức tường bất khả xâm phạm” của công nghệ chuỗi khối

Trong thế giới tiền mã hóa, cụm từ “Blockchain không thể bị hack” gần như là chân lý. Tuy nhiên, các sự cố mất tài sản trị giá hàng trăm triệu USD thời gian qua cho thấy vẫn tồn tại những kẽ hở nhất định.

Cùng MACONARC tìm hiểu bản chất bảo mật của Blockchain, nguyên nhân khiến một số vụ tấn công xảy ra và cách công nghệ này đang tiến hóa để duy trì “lá chắn bất khả xâm phạm”.

Có thể hack Blockchain không?

Về nguyên tắc, Blockchain được thiết kế để không thể thay đổi dữ liệu. Mỗi khối (block) được liên kết bằng hàm băm mật mã (hash) với khối trước đó, tạo thành chuỗi dữ liệu liền mạch.

Để can thiệp vào một khối, hacker phải thay đổi toàn bộ chuỗi sau nó và chiếm quyền kiểm soát hơn 51% sức mạnh tính toán (hash rate) của toàn mạng lưới – điều gần như bất khả thi với các hệ thống lớn như Bitcoin hoặc Ethereum.

Tuy nhiên, trong thực tế, việc “hack” Blockchain vẫn có thể xảy ra, không phải ở lõi công nghệ mà ở các lớp ứng dụng hoặc cơ chế trung gian.

Ba hình thức tấn công Blockchain phổ biến

Dưới đây là ba hình thức phổ biến nhất mà giới chuyên gia thường cảnh báo:

Tấn công 51% (51% Attack)

51% Attack là kịch bản hacker kiểm soát phần lớn sức mạnh mạng cho phép họ thao túng giao dịch hoặc thực hiện chi tiêu gấp đôi.

Các blockchain quy mô nhỏ như Ethereum Classic hay Bitcoin Gold từng là nạn nhân vì có hashrate thấp, dễ bị chiếm quyền xử lý. Ngược lại, với các mạng lớn, chi phí để thực hiện tấn công 51% có thể lên đến hàng tỷ USD khiến việc hack trở nên phi kinh tế.

Lỗi trong hợp đồng thông minh (Smart Contract Exploit)

Không ít vụ hack lớn xảy ra do lỗ hổng trong mã code của smart contract, chứ không phải bản thân Blockchain.

Ví dụ, các vụ tấn công vào Ronin Bridge (Axie Infinity) hay Wormhole khiến hàng trăm triệu USD bị đánh cắp đều xuất phát từ sai sót trong lập trình và xác thực giao dịch cho phép hacker chiếm quyền truy cập tài sản.

Bảo mật kém ở ví hoặc cầu nối (Bridge Vulnerability)

Ví Blockchain phụ thuộc vào khóa riêng tư (private key), nếu người dùng để lộ khóa, tài sản có thể bị chiếm đoạt dù Blockchain vẫn an toàn. Ngoài ra, Cross-chain Bridge – công cụ kết nối các mạng Blockchain, lại là mục tiêu ưa thích của tin tặc.

Theo Chainalysis, riêng trong năm 2022, hacker đã đánh cắp hơn 1 tỷ USD qua các cầu nối như Ronin, Multichain hay Meter.io.

Vì sao Blockchain gần như không thể bị hack ở lõi công nghệ?

Mặc dù nhiều vụ tấn công liên quan đến blockchain vẫn diễn ra nhưng phần lớn đều xuất phát từ lỗi ứng dụng, cầu nối hay ví lưu trữ chứ không phải từ bản thân công nghệ nền tảng. Vậy điều gì khiến lõi của blockchain được xem là “bất khả xâm phạm” trong thế giới số?

• Phi tập trung (Decentralization): Khác với hệ thống tập trung chỉ có một máy chủ quản lý, blockchain lưu trữ dữ liệu trên hàng nghìn node phân tán toàn cầu nhờ vậy có thể loại bỏ “điểm lỗi đơn” giúp mạng lưới vẫn hoạt động ổn định ngay cả khi một số node bị tấn công hoặc ngừng hoạt động.
• Thuật toán đồng thuận (Consensus): Mọi giao dịch được ghi vào blockchain chỉ khi đa số node cùng xác nhận tính hợp lệ. Đây là cơ chế đảm bảo không một bên nào có thể tự ý thay đổi dữ liệu hoặc thêm giao dịch giả mạo mà không bị toàn mạng phát hiện và từ chối.
• Mã hóa mạnh (Cryptography): Mỗi khối dữ liệu được liên kết bằng mã hash SHA-256, nên chỉ cần thay đổi một chi tiết nhỏ cũng buộc phải tính lại toàn bộ chuỗi.
• Tính bất biến (Immutability): Khi một giao dịch đã được xác nhận và ghi nhận trên blockchain, nó trở thành dữ liệu vĩnh viễn. Bất kỳ nỗ lực chỉnh sửa, xóa bỏ hay giả mạo thông tin đều bị toàn bộ mạng lưới phát hiện thông qua cơ chế xác minh đồng bộ.

Những rủi ro thực tế người dùng cần cảnh giác

Dù blockchain được xem là nền tảng bảo mật hàng đầu, nguy cơ tấn công vẫn tồn tại ở lớp ứng dụng và người dùng cuối. Dưới đây là những mối nguy phổ biến mà người dùng nên đặc biệt lưu ý:

• Tấn công ví cá nhân: Lộ khóa riêng hoặc truy cập ví trên nền tảng giả mạo.
• Ứng dụng Web3 thiếu kiểm toán: Nhiều dự án chưa được kiểm tra mã nguồn, dễ bị lợi dụng.
• Cầu nối phi tập trung (Bridge) dễ tổn thương: Kết nối giữa các chain vẫn là “điểm yếu chết người”.
• Máy tính lượng tử (Quantum Computing): Dù chưa phổ biến, đây là mối đe dọa tiềm tàng cho thuật toán mã hóa trong tương lai.

Hướng phát triển bảo mật trong hệ sinh thái Blockchain

Các nhà phát triển đang tích cực nâng cấp thuật toán chống lượng tử, cải thiện các cơ chế xác thực đa tầng và triển khai kiểm toán bảo mật (audit) định kỳ cho các smart contract.

Song song đó, Proof of Stake (PoS) giúp giảm rủi ro tấn công bằng cách ràng buộc lợi ích tài chính của người xác thực (validator) với sự an toàn của mạng lưới.

Mặc dù công nghệ blockchain sở hữu lớp bảo mật gần như tuyệt đối ở lõi hạ tầng, song nguy cơ tấn công vẫn tồn tại ở những điểm chạm giữa con người và ứng dụng thực tế. Trong khi Web3 và tài sản số ngày càng mở rộng, việc nâng cao nhận thức của người dùng, kiểm toán mã nguồn và tăng cường các lớp bảo vệ sẽ là chìa khóa giúp duy trì niềm tin với blockchain.