Bitcoin không phải là tiền mà là vàng số – Góc nhìn từ giới chuyên gia và thực tiễn thị trường

Ra mắt năm 2009 như một hệ thống thanh toán phi tập trung, Bitcoin ban đầu được kỳ vọng sẽ thay thế tiền tệ truyền thống. Thế nhưng sau hơn một thập kỷ, thực tế cho thấy Bitcoin không phải là tiền mà là vàng số – một tài sản lưu trữ giá trị dài hạn hơn là phương tiện giao dịch thường ngày.

Bài viết dưới đây, MACONARC sẽ phân tích chi tiết để làm rõ: liệu Bitcoin thực sự là một loại tiền tệ hay chỉ đơn thuần được xem như “vàng kỹ thuật số”?

Vì sao Bitcoin không thể coi là tiền tệ?

Dù từng được kỳ vọng trở thành phương tiện giao dịch toàn cầu, Bitcoin ngày càng bộc lộ nhiều hạn chế khiến nó khó có thể được công nhận là một loại tiền tệ thực thụ.

Thiếu giá trị nội tại và khả năng sử dụng thực tiễn

Khác với cổ phiếu gắn liền với hoạt động và lợi nhuận doanh nghiệp, hay vàng có ứng dụng trong chế tác và công nghệ, Bitcoin chỉ tồn tại dưới dạng mã hóa kỹ thuật số. Theo nhiều ý kiến phản biện, đồng tiền này không mang giá trị thực tiễn ngoài việc tiêu tốn năng lượng để khai thác.

Thực tế, bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào cũng có thể tạo ra một loại tiền ảo tương tự chỉ bằng cách thay đổi mã lập trình. Chính vì vậy, thị trường hiện tồn tại hàng ngàn đồng tiền ảo với giá trị phụ thuộc hoàn toàn vào niềm tin của người nắm giữ.

Gần như không có giá trị sử dụng trong thanh toán

Bitcoin ban đầu được định vị như một phương tiện giao dịch, song trên thực tế, số lượng giao dịch thanh toán bằng Bitcoin vô cùng hạn chế. Nguyên nhân nằm ở tính biến động mạnh và tốc độ xử lý còn chậm so với hệ thống tài chính truyền thống. Ngân hàng Trung ương nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, cũng đã nhiều lần khẳng định Bitcoin không phải phương tiện thanh toán hợp pháp.

Quan điểm trái chiều: Bitcoin có phải vàng số?

Bên cạnh những hoài nghi, vẫn tồn tại nhiều ý kiến trái ngược khi một bộ phận nhà đầu tư tin rằng Bitcoin có thể đóng vai trò như “vàng kỹ thuật số”, trong khi nhiều chuyên gia lại phản đối quan điểm này.

Lập luận ủng hộ

Những người ủng hộ coi Bitcoin là “vàng kỹ thuật số” thường đưa ra ba cơ sở chính:

• Nguồn cung hữu hạn: Bitcoin chỉ có tối đa 21 triệu đồng, tương tự vàng có trữ lượng giới hạn.
• Phi tập trung, không chịu kiểm soát của ngân hàng trung ương: Giúp Bitcoin tránh nguy cơ bị phá giá như các đồng tiền pháp định.
• Vai trò phòng ngừa lạm phát: Trong bối cảnh tiền tệ mất giá, Bitcoin được cho là có thể trở thành kênh trú ẩn an toàn.

Thực tế, Bộ Tài chính Mỹ từng chính thức gọi Bitcoin là “vàng kỹ thuật số”, coi đây như một dạng kho lưu trữ giá trị trong hệ sinh thái tài chính phi tập trung. Điều này càng củng cố lập luận rằng Bitcoin không đơn thuần là tài sản đầu cơ mà có thể đóng vai trò tương tự vàng trong dài hạn.

Lập luận phản đối

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia lại cho rằng quan điểm này còn nhiều điểm yếu:

• Bitcoin chưa có lịch sử đủ dài để chứng minh khả năng lưu giữ giá trị hàng thế kỷ như vàng.
• Biến động giá Bitcoin thường chịu tác động mạnh từ tâm lý đầu cơ, không phản ánh mối quan hệ trực tiếp với lạm phát.
• Trong giai đoạn bất ổn toàn cầu, vàng tăng mạnh nhưng Bitcoin lại giảm theo chứng khoán, cho thấy Bitcoin hành xử giống tài sản rủi ro hơn là nơi trú ẩn an toàn.

Xem thêm: Mối liên hệ giữa Bitcoin và lạm phát: Góc nhìn từ thị trường tài chính toàn cầu

Dữ liệu thị trường: Khi Bitcoin ngày càng giống chứng khoán

Trong nhiều năm, Bitcoin từng được ca ngợi là độc lập với thị trường tài chính truyền thống. Nhưng các số liệu mới đây cho thấy điều ngược lại.

Từ đầu năm 2025, mức độ tương quan giữa Bitcoin và chỉ số Nasdaq ngày càng rõ rệt. Khi chứng khoán công nghệ sụt giảm, Bitcoin cũng trượt dốc từ 95.000 USD xuống 82.000 USD, trong khi vàng lại leo lên kỷ lục 3.034 USD/ounce.

Điều này phản ánh xu hướng: Bitcoin đang mất dần vị thế “vàng số” và hành xử ngày càng giống cổ phiếu công nghệ. Với các nhà đầu tư, điều này đặt ra thách thức lớn trong việc xác định Bitcoin là kênh trú ẩn hay chỉ là một tài sản rủi ro cao.

Triển vọng dài hạn: Bitcoin sẽ đi về đâu?

Sau hơn mười năm hình thành và phát triển, Bitcoin đã chứng minh sức ảnh hưởng mạnh mẽ nhưng cũng để lộ rõ những rủi ro tiềm ẩn, đặt ra câu hỏi về vị thế thực sự của nó trong tương lai.

Mức tăng trưởng vượt bậc trong hơn mười năm qua

Từ năm 2013 đến 2024, Bitcoin đã tăng giá khoảng 12.000%, vượt xa mức tăng của S&P 500 hay Nasdaq. Một khoản đầu tư 1.000 USD vào năm 2013 có thể đạt 121.000 USD vào năm 2024 – minh chứng cho sức hút khổng lồ của tài sản này.

Rủi ro vẫn luôn hiện hữu

Song song với các giai đoạn “phi mã”, Bitcoin cũng chứng kiến nhiều lần giảm hơn 50% giá trị. Sự phụ thuộc vào dòng vốn đầu cơ và biến động chính trị – kinh tế toàn cầu khiến Bitcoin chưa thể đóng vai trò ổn định như vàng.

Có thể trở thành lớp tài sản mới

Một số chuyên gia cho rằng thay vì tranh cãi Bitcoin có phải vàng số hay không, cần nhìn nhận nó như một lớp tài sản mới. Bitcoin vừa mang đặc tính của hàng hóa khan hiếm, vừa có tính chất rủi ro của chứng khoán. Trong dài hạn, vị thế này có thể giúp nó đứng riêng biệt trong danh mục đầu tư toàn cầu.

Từ các dữ liệu và quan điểm đa chiều, có thể rút ra rằng: Bitcoin chưa bao giờ và khó có thể trở thành tiền tệ thực thụ. Nó thiếu tính ứng dụng thanh toán, không gắn với giá trị sản xuất hay kinh tế thực.

Tuy nhiên, việc gọi Bitcoin là “vàng số” vẫn có lý do tồn tại. Nguồn cung giới hạn, sự quan tâm của các tổ chức tài chính lớn, cùng vai trò ngày càng rõ rệt như một kênh đầu tư thay thế giúp Bitcoin được nhìn nhận tương đồng với vàng – dù chưa hoàn toàn thay thế được.

Trong tương lai, Bitcoin có thể tiếp tục biến động mạnh, nhưng chắc chắn vẫn là tâm điểm trong cuộc tranh luận toàn cầu về giá trị của tiền điện tử. Đối với giới đầu tư, hiểu rõ: Bitcoin không phải là tiền mà là vàng số trong kỷ nguyên kỹ thuật số chính là chìa khóa để xây dựng chiến lược dài hạn.